پیشروترین ریاضیدان اسلامی کیست؟
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۸۶۴۷۱
به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ ابن سنان، که در خانواده‌ای از دانشمندان نامدار چشم به جهان گشود، پسر سنان بن ثابت، پزشک و منجم و ریاضیدان و نوه ثابت بن قره بود.
ابراهیم بن سنان بن ثابت بن قره را باید یکی از پیشروترین ریاضیدانان اسلامی در پرداختن به مسائل فلسفهٔ ریاضی دانست تلاش او در حکم انتقادی است از هندسه عملی زمان وی نوشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ثابت‌بن سنان بن ثابت‌بن قُرّه حَرّانی، کنیه‌اش ابوالحسن، طبیب و مورخ برجسته دربار خلفای عباسی بود. وی از خاندان صابیان حرّان بود. جَدّش، ثابت‌بن قرّه، منجمی مشهور در دستگاه خلافت معتضد و رئیس صابیان بود.
پدرش، ابوسعید سنان‌بن ثابت، نیز در ریاضیات و هندسه و پزشکی مهارت داشت و اظهار اسلام کرد. در طبابت زبردست، و در حل مشکلات کتاب‌های درسی، استادی توانا بود و در بغداد کتب پزشکی، از جمله آثار بقراط و جالینوس، را تدریس می‌کرد.
احمدبن یونس حرّانی و برادرش، عمر، از اندلس به مشرق اسلامی سفر کردند و در فاصله سالهای ۳۳۰ تا ۳۵۱ نزد ثابت به‌تحصیل طب پرداختند. ثابت در فلسفه و ریاضیات نیز دست داشت. با وجود این، گفته شده که وی در آموختن دانش به دیگران، بخل می‌ورزیده است. ثابت‌بن سنان همچون پدرش به خدمت الراضی باللّه عباسی در آمد و پس از پدر، ریاست بیمارستان بغداد را عهده‌دار شد، سپس از پزشکان مخصوص متقی گشت. بعد‌ها نیز به دربار مستکفی و مطیع راه یافت.
وی در روزگار معزالدوله احمدبن بویه همچنان در بغداد به فعالیت اشتغال داشت. در زمان امیرعزالدوله بختیار از امرای دیلمی بغداد، ابن‌بَقیّه‌وزیر را که سکته کرده بود، با حجامت معالجه کرد.
او پس از ورود عضدالدوله به بغداد با وی دیدار کرد و بر اهمیت حرفه پزشکی در حفظ بهداشت و تقدم آن بر درمان تأکید کرد. ابن‌ندیم وفات ثابت‌بن سنان را در ۱۱ ذیقعده ۳۶۵ و برخی از مورخان وفات وی را در ۳۶۳ نوشته‌اند.
خواهرزاده‌اش، ابواسحاق ابراهیم‌بن هلال صابی، ابیاتی در سوک او سروده است. التاریخ، مهم‌ترین اثر ثابت‌بن سنان، امروزه موجود نیست. به گفته ابن‌اثیر، که گویا این کتاب را در دست داشته، التاریخ با حوادث ۲۹۵، یعنی خلافت مقتدر، آغاز شده و با حوادث ۳۶۳ پایان یافته بوده است. بنابر این، گفته ابن‌ندیم را مبنی بر اینکه نگارش کتاب تا زمان وفات ثابت‌بن سنان ادامه داشته است باید حدود تقریبی پایان تألیف کتاب دانست. با وجود این، برخی پایان نگارش التاریخ را ۳۶۰ و به روایتی ۳۶۲ دانسته‌اند.
قفطی التاریخ را از جمله کتاب‌هایی می‌داند که پس از آثار طبری ــ که در بعضی سال‌ها با آن متداخل است ــ و احمدبن ابی‌طاهر طَیفور و پسرش عبیداللّه، مطرح است و تکمله آنها به شمار می‌آید.
به‌گفته وی، التاریخ شهره آفاق است و کتابی مانند آن نوشته نشده، با این حال، در مقایسه با آثاری همچون ذیل تاریخ طبری اثر فَرْغانی تفصیل کمتری دارد. ثابت‌بن سنان در این کتاب به رویدادهای مهم سیاسی ـ اجتماعی، نظیر فتنه عبداللّه بن‌مُعتَز در ۲۹۶، اعلان دعوت حلاج در ۲۹۹، آغاز تحرکات قرامطه در ۳۱۵، و فتنه شَلمَغانی و اعدام او در ۳۲۲ پرداخته و به اخبار و وفیات ادیبان و وزیران و امیران توجه خاص داشته است. با توجه به دانش و مهارت مؤلف در طب، این‌کتاب از جهت تاریخ پزشکی و طرح برخی مسائل این علم و بعضی پدیده‌های شگفت عصر، مانند انسانهای عجیب‌الخلقه، نیز قابل توجه بوده است.
مأخذ ثابت‌بن سنان در تألیف التاریخ، گذشته از مشاهدات شخصی و اسناد و مدارک موجود در دربار خلفا، اطلاعاتی بوده است که شاهدان عینی و افراد موثق، از جمله پدرش، گرد می‌آورده‌اند.
هرچند زندگی علمی او ـ که در سی و هشت سالگی درگذشت - کوتاه بود تعداد متنابهی اثر باقی گذاشته که تذکره نویسان و مورخان به قدرت و روشنی آنها اشاره کرده‌اند.
این آثار در چند حوزۀ علمی است، از قبیل، «مماس‌های بر دایره‌ها و هندسه» به طور کلی حرکت‌های ظاهری خورشید که شامل پژوهش نورشناختی مهمی دربارهٔ سایه هاست؛ ساعت‌های خورشیدی اسطرلاب و آلات نجومی دیگر. او کارهای متنوعی انجام داد.
او با کارهای بی‌شمار توانست هندسه قدیم را احیا کند و آن را در رساله جداگانه‌ای بپروراند. به یمن این پژوهش‌ها وی را می‌توان یکی از پیشروترین ریاضیدانان اسلامی در پرداختن به مسائل فلسفهٔ ریاضی دانست تلاش او در حکم انتقادی است از هندسه عملی زمان وی نوشته است.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: تاریخ ریاضی ریاضیدان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۸۶۴۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسخ به مهم‌ترین پرسش هواداران استقلال؛ مدیرعامل آینده آبی‌ها کیست؟
به گزارش قدس آنلاین، مهم‌ترین بحث درخصوص این روزهای باشگاه استقلال به انتخاب جانشین علی خطیر بازمی‌گردد. پس از برکناری شبانه مدیرعامل آبی ها که با امضای سه عضو هیئت مدیره این باشگاه صورت گرفت، همه در انتظار تصمیم نهایی پتروشیمی خلیج فارس هستند تا به عنوان مالک باشگاه، مدیر جدید استقلال را انتخاب کند.
در مقطع فعلی، زمام امور در باشگاه استقلال به دست فرشید سمیعی سپرده شده است. عضو هیئت مدیره آبی ها که در مقام سرپرست مدیرعاملی آبی ها بر کارهای مدیریتی نظارت دارد و حتی خود او نیز شانس این را دارد که در قامت مدیرعامل جدید استقلال، جانشین خطیر شود.
با این وجود و پس از برکناری خطیر، بحث و گمانه زنی درباره انتخاب جانشین وی نیز افزایش یافت و نام های زیادی در فضای مجازی منتشر شده است. نام تعدادی از مدیران مختلف که پیش از این نیز تجربه نشستن روی صندلی ریاست باشگاه استقلال را در کارنامه دارند به همراه نفرات دیگری که در سالهای اخیر همواره یکی از گزینه‌های مطرح شده در فضای مجازی برای نشستن روی صندلی ریاست باشگاه بوده‌اند، در میان کاندیداها دیده می شود.
یکی از این اسامی، مصطفی آجورلو است. فردی که در دوره مدیریتی او، استقلال توانست به قهرمانی بدون شکست در لیگ برتر دست یابد و به یکباره در میانه های نیم فصل نخست لیگ قبل، از کار برکنار شد و جای خود را به علی فتح الله زاده داد. برکناری پرحاشیه آجورلو با واکنش های زیادی همراه شد و از آنجایی که فرهاد مجیدی و ریکاردو ساپینتو همواره در دوره مدیریتی آجورلو از وی تعریف و تمجید کرده اند، سبب شده تا نام او به عنوان یکی از کاندیداها مطرح شود بخصوص اینکه او رابطه بسیار خوبی نیز با جواد نکونام دارد.
نام دیگری که همواره در این سال‌ها به عنوان گزینه مدیریت استقلال مطرح شده، سعید آذری است. مدیر سابق ذوب آهن و فولاد که دست بر قضا از مقبولیت خاصی نیز میان هواداران استقلال برخوردار است. حتی پیش از نشستن علی خطیر روی صندلی ریاست، او یکی از جدی ترین گزینه های مدیریت باشگاه بود ولی در نهایت این اتفاق رخ نداد.
اما آن‌گونه که از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، شهریاری که به عنوان نماینده تام الاختیار هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس در باشگاه استقلال مشغول به کار شده، از طرف مالک جدید آبی‌ها این قدرت را دارد تا در خصوص مسائل مدیریت و اثرگذار باشگاه استقلال تصمیم گیری کند. فردی که پیش از این و در سالهای گذشته علاوه بر سابقه مدیرعاملی باشگاه صبا باتری، حضور در هیئت مدیره استقلال را نیز در کارنامه دارد. ممکن است حتی خود شهریاری به عنوان رئیس هیئت مدیره در این باشگاه مشغول فعالیت شود و شخص دیگری در سمت مدیرعاملی منصوب شود و عملا امور مدیریتی باشگاه استقلال از فیلتر شهریاری و هلدینگ خلیج فارس رد شود.
به هر شکل تا زمان قطعی شدن انتخاب مالک باشگاه استقلال و هیئت مدیره آبی‌ها باید منتظر ماند. در حال حاضر فرشید سمیعی که پیش از این نیز یکی از اعضای هیئت مدیره باشگاه بود، به عنوان سرپرست مدیرعاملی باشگاه استقلال وظیفه دارد تا مسائل جاری باشگاه را با هماهنگی با مالک آبی‌ها پیش ببرد.
دستگیری ۴ متهم اصلی پرونده مفقودی یسنا کودک کلالهای